Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (SUBÜ) tarafından düzenlenen SUBÜ Konuşmaları’nın
79’uncu konuşmacısı;Ahlâk Felsefesi; konulu söyleşiyle Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi
Doç. Dr. Hümeyra Özturan oldu. Moderatörlüğünü SUBÜ Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Müdür
Yardımcısı Dr. Öğretim Üyesi Ömer Yazıcı'nın üstlendiği söyleşide; ahlâk ilmi, ahlâk felsefesi
yapma biçimleri, ahlâk felsefesine dair farklı yaklaşımlar ve ahlâk felsefesinin özerkliği ve
kesinliği üzerine konuşuldu. Programın tamamı üniversitenin YouTube kanalı SUBÜ Haber’den
istenildiği zaman izlenebiliyor.
Ahlâk felsefesi nedir?
Ahlâk felsefesinin, insan davranışlarını araştıran bir bilim dalı olarak adlandırabileceğini belirten
Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hümeyra Özturan “Ahlâk kelimesi Arapçadaki
hulk veya huluk yaratılış, huy anlamına gelen kelimelerin çoğuludur. Türkçemize de böyle geçmiş
ve hâlâ kullanılıyor. Sözlüğe baktığımız zaman ahlâk; bir toplum içinde kişilerin uymak zorunda
olduğu davranış biçimleri, kuralları, huylar diye tanımlanıyor. Bu tanımda bizim normatif
dediğimiz şey var. Yani ‘nasıl yapmalıyız?’ sorusuna cevap veren bir yönü var. Biz bunu
araştırdığımız zaman ahlâk ile ilgili bilgilere ulaşıyoruz. Fakat ahlâk felsefesi biraz daha farklı ve
meseleye felsefi bir metotla yaklaşmayı ifade ediyor. Felsefi metot ise hakikatin insani sınırlar
içerisinde akli, eleştirel, tutarlı, bütüncül, sistemli, mantık kurallarına uygun bir biçimde
araştırılması demek. Dolayısıyla ahlâk felsefesi yapan bir kişi ahlâkı reddeden sonuçlara da
varabilir. Ahlâk felsefesi, ahlâk gibi normatif değildir. Herhangi bir ahlâki öğretiden, ahlâk
kuralları bütününden biraz daha farklı bir alandır. Ahlâk olgusunu bütünüyle araştırır ve daha çok
sorularla ilerler” diye konuştu.
Dini bilgi ve felsefi bilgi
Daha ilk derslerinde öğrencilere dini bilgi ile felsefi bilginin ayrı olduğundan bahsettiklerini
anlatan Özturan “Dini bilgi, dini otoriteden gelir. Belirleyici ve normatiftir. Dini bilgi yanılmaz
kabul edilir. Tabii dini iman şartını taşır. Bu şartı yerine getirdikten sonra o bilgi sizin için anlamlı
olur. Felsefi bilgi ise tamamen meraka dayanır ve normatif olmak zorunda değildir. Ahlâkla ilgili
dini bildirimlere değer veren bir insan dahi ahlâka dair daha ileri sorular sormak durumunda
kalabilir. Felsefe araştırmacısı, meraka dayanan ve araştırdığı alanla ilgili rasyonel cevaplara
‘insani çabayla nasıl ulaşılabileceği gibi’ bunları bulmayı amaçlayan hedefleri gözetir. Dolayısıyla
burada üretilen bilgi insanidir, eleştiriye açıktır ve hatalar taşıyabilir. Bu araştırmalar anlamsız
değildir çünkü hukuka zemin sağlar. Ahlâk araştırmalarının en önemli noktalarından birisi hukuka
zemin hazırlamasıdır. Mesela sosyal medyaya ilişkin etik sorular önce ahlâkta tartışılır, sonrasında
sosyal medya hukukuna dönüşür” ifadelerini kullandı.
metin cengiz
